Stamboek

stamboek, een vereniging die zorgt voor het registreren en keuren van daarvoor in aanmerking komende landbouwhuisdieren (paard, rund, schaap, varken, geit) van een bepaald ras, zodat hun afstamming bekend is. Ook het register wordt stamboek genoemd. Doel van het stamboek is de verbetering van het ras.

Men maakt wel onderscheid tussen open en gesloten stamboeken. In een open stamboek worden ook dieren geregistreerd waarvan de afstamming niet officieel bekend is. In gesloten stamboeken worden alleen dieren geregistreerd met een erkende afstamming. Er zijn stamboeken voor alle grote huisdieren (paard, rundvee, geit, varken, schaap).

 De voornaamste in Nederland werkende stamboeken zijn: het Nederlands Rundveesyndicaat (in 1984 ontstaan uit het Nederlandsche Rundvee-Stamboek en het Friesch Rundvee-Stamboek); Paardenstamboeken (voor o.a. warmbloedpaarden, Friese paarden, trekpaarden, draf- en renpaarden en diverse ponyrassen); schapenstamboeken verenigd in het Centraal Bureau voor de schapenfokkerij in Nederland; varkensstamboeken verenigd in het Centraal Bureau voor de varkensfokkerij in Nederland; Provinciale Stamboeken van geitenfokverenigingen. Ook voor sommige kleine huisdieren zijn er stamboeken in de zin van registers waarin dieren worden ingeschreven die aan bepaalde eisen voldoen, bijv. voor honden en voor konijnen.

 In België zijn de voornaamste stamboeken voor rundvee: het witblauw, het zwartbond, het roodbont, het witrood en het rood ras; voor paarden: het Belgisch trekpaard, het warmbloedpaard en het halfbloedpaard; voor varkens: het Belgisch landras, Piétrain en large white; voor schapen: Texel, Suffolk en Hampshire. Er bestaan eveneens Belgische stamboeken voor melkgeiten, honden, enz. Sinds de jaren zeventig werden bovendien stamboeken opgericht voor ingevoerde rundvee- en paardenrassen, o.a. ponyrassen.

Voeding - Domesticatie - Paarden- en Ponyrassen - Stamboek - Huisdier