MEEST VOORKOMENDE PAARDENZIEKTEN:

Dampigheid

dampigheid, ziektebeeld bij het paard, berustend op een combinatie van bronchiolitis en longemfyseem.

De bronchiolitis (ontsteking van de kleine takken van de longen) is primair en ontstaat meestal door kouvatten, waarbij dikwijls eveneens een allergie een rol speelt. Het emfyseem ontstaat secundair door de bemoeilijkte ademhaling.

Chronische dampigheid is ongeneeslijk; men diagnostiseert deze op grond van o.m. de bemoeilijkte, onregelmatig verlopende uitademing bij versterkte buikademhaling (dubbelslag) en een korte, krachteloze hoest.

Bij acute dampigheid is de hoest nog krachtig maar verloopt de uitademing wel reeds met meewerken van de buikspieren. Het uitademen verloopt echter in dit stadium nog regelmatig, d.w.z. in één tempo.

*

Dourine

dourine of boosaardige dekziekte, een geslachtsziekte bij paarden en ezels, veroorzaakt door Trypanosoma equiperdum . De ziekte wordt overgebracht bij de dekking, en tast de geslachtsdelen, zowel bij de hengst als bij de merrie aan. Bovendien kunnen zich verlammingsverschijnselen voordoen. Een merrie kan de besmetting op een zogend veulen overbrengen. Dourine is met behulp van medicijnen te behandelen.

*

Droes

droes, naam van twee verschillende besmettelijke veeziekten, waarvan één ook op de mens kan overgaan.

Dit is een acute infectieziekte van paarden, veroorzaakt door de bacterie Streptococcus equi.

De verschijnselen zijn: een met koorts gepaard gaande slijmvliesontsteking van de voorste luchtwegen, vooral van neus en keel, met vorming van een etterige afscheiding. De regionale lymfklieren zijn daarbij gezwollen en pijnlijk. Deze vorm van droes is zeer besmettelijk voor paarden; andere dieren en de mens worden niet aangetast.

De beste manier om de aandoening te behandelen is af te wachten tot de gezwollen lymfklieren tot abcesvorming overgaan en dan het abces open te snijden.

Een gecompliceerde vorm is de verslagen droes, waarbij een uitzaaiing in het lichaam heeft plaatsgevonden.

Een andere vorm is de dekdroes, waarbij de omgeving van de vrouwelijke geslachtsorganen bij de dekking is aangetast door een smetstof verspreidende hengst.

Deze, ook malleus  genoemde aandoening is een bij paarden en nauw verwante soorten voorkomende zeer besmettelijke infectieziekte, veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas mallei.

De ziekte is zeer gevaarlijk, ook voor de mens, verloopt veelal langzaam en begint meestal met ontsteking aan het neusslijmvlies; in een later stadium kunnen ook de longen en andere organen worden aangetast. De bacterie kan de mens besmetten via huidwondjes. Er ontstaan dan plaatselijke, etterige processen van de huid met ontsteking van de regionale lymfklieren.

Behalve plaatselijke ettervorming komen ook meer algemene symptomen voor, zoals hoesten, koorts en gewichtsverlies, terwijl het röntgenbeeld van de longen doet denken aan dat bij tuberculose.

De prognose zonder behandeling is niet gunstig: tot een derde van de patiënten sterft. Breedspectrum-antibiotica kunnen met redelijke kans op succes worden toegepast, waardoor de in het verleden beruchte ‘kwade droes’ een goed behandelbare infectieziekte is geworden.

In Nederland en België komt kwade droes vrijwel niet meer voor.

Een verwante bacterie, P. pseudomallei, huist bij knaagdieren en wordt vooral in Zuidoost-Azië aangetroffen. Ook door deze bacterie kunnen zich bij de mens ziekteverschijnselen ontwikkelen; deze melioidosis is o.a. in 1966 bij Amerikaanse militairen in Vietnam waargenomen.

*

Kolder [diergeneeskunde]

kolder [diergeneeskunde], een bij paarden soms afwijkend gedrag waarvan de oorzaak in een hersenaandoening (bijv. hersenontsteking, een hersenbloeding, een hersengezwel of hersenletsel) moet worden gezocht. Indien de dieren gedeprimeerd en suf zijn, spreekt men van stille kolder; bij sterke onrust en opwinding van razende kolder. Beide vormen treden wel wisselend op bij hetzelfde ziektegeval.

*

Koliek

koliek, een heftige, aanvalsgewijs optredende pijn in de buik door de plotselinge sterke samentrekking (kramp) van een hol orgaan, zoals darm, galblaas, galwegen en urinewegen. Een patiënt met een koliek kan doorgaans niet stil blijven liggen. Kolieken komen vaak voor bij gal- en nierstenen.

*

Maagwormen

maagwormen, naam voor vele in de maag van dieren voorkomende soorten uit de orde Strongyloidea van de Draadwormen en voor een enkele in de pens van herkauwers voorkomende soort van de Zuigwormen.

Economisch het belangrijkst zijn maagwormen bij paard, herkauwers en varkens. De grootte van de wormen varieert van enkele mm tot enkele cm, de dikte van minder dan 1/10 mm tot 1 mm. De voornaamste ziekteverschijnselen zijn diarree, vermagering en bloedarmoede. Hoewel meestal niet dodelijk, geven de parasitaire ziekten door maag- en darmwormen grote geldelijke verliezen ten gevolge van het verhoogde voerverbruik en de verminderde productie van melk en vlees. De bestrijding bestaat uit behandeling van de zieke dieren, het goed voeden van alle, vooral jonge, dieren en algemene maatregelen om de parasiet-gastheercyclus te onderbreken.

*

Paardenpest, Afrikaanse

paardenpest, Afrikaanse (Eng.: African horsesickness), een infectie van paarden, ezels en kruisingen daartussen die gepaard kan gaan met grote sterfte. De ziekte wordt veroorzaakt door een orbivirus (fam. Reovirussen) en wordt overgebracht door mugjes van het geslacht Culicoides uit de Knijten die gedurende de nacht actief zijn. Paardenpest komt voor in Afrika ten zuiden van de Sahara, maar breidt zich soms naar het noorden uit (Spanje, het Nabije Oosten). Er zijn vaccins beschikbaar.

*